Be-Legal : Auteursrecht en geluidsnormen

Als u muziek speelt in uw etablissement, moet u dat aangeven, zodat de auteursrechten vergoed worden. Tekst en uitleg met Serge Vloeberghs, head of music bij Sabam.

Bestaan er specifieke regels inzake auteursrecht voor horecabedrijven?

Er gelden bepaalde tarieven voor de horeca. Die omvatten verschillende uitbatingsruimten die uitgerust kunnen zijn met geluid: de hal, de liften, het restaurantgedeelte, de kamers (hier wordt bijvoorbeeld rekening gehouden of er een radio of een televisie is, waarmee u muziek kunt beluisteren). Voor elke ruimte geldt een specifiek tarief, op het gebied van auteursrechten – Sabam vertegenwoordigt hiervoor auteurs, componisten en uitgevers – en naburige rechten. Die verwijzen naar de zogenaamde billijke vergoeding, met als doel ook uitvoerende kunstenaars en platenproducenten te vergoeden. Al deze betalingen worden gefactureerd op één enkele factuur, uitgegeven door één enkel platform, Unisono, om het leven van de gebruikers te vergemakkelijken. De algemene regel, die voor iedereen geldt, is dat wanneer auteursrechtelijk beschermde muziek wordt gebruikt op openbare plaatsen (d.w.z. buiten de familiekring), de auteursrechtregels van toepassing zijn.

Verschillen de tarieven naargelang de zones en het type etablissement?

Ja, we gebruiken objectieve parameters die meetbaar, controleerbaar, eerlijk en niet-discriminerend zijn – criteria die zijn vastgelegd door de wetgever. De oppervlakte is een objectieve parameter. We maken ook onderscheid tussen verschillende soorten zalen. Iedereen die muziek wil opzetten, moet zich registreren bij Unisono. Dat kan door het invullen van een online formulier (https://www.unisono.be/nl), waarin verschillende gegevens worden gevraagd: oppervlakte, aantal zalen, aantal sterren, etc. Het is ook mogelijk om een simulatie uit te voeren, om een idee te krijgen van het bedrag aan auteursrechten dat moet worden betaald, of gewoon om te controleren hoe hoog de factuur zal zijn. We vertrouwen natuurlijk op de mensen die deze verklaring invullen, maar we voeren ook controles uit op het terrein, om er zeker van te zijn dat de opgegeven parameters kloppen. Eventuele veranderingen moeten ook worden gemeld, bijvoorbeeld als het aantal kamers is veranderd na renovatiewerkzaamheden.

Wat zijn de beperkingen, of verbodsregels inzake het uitzenden van muziek?

Mogen er bijvoorbeeld platformen gebruikt worden? Nee, het is verboden om platforms zoals Spotify, Deezer of Apple Music te gebruiken. Dit zijn B2C-diensten die niet kunnen worden gebruikt voor professionele of commerciële doeleinden. Het zijn abonnementen die beschikbaar zijn voor het grote publiek, maar voor strikt privégebruik. Elk gebruik van deze bronnen voor professionele of commerciële doeleinden is verboden.

Ook als de zaak in kwestie haar eigen playlist aanmaakt?

Nee, daarvoor moet ze dan een beroep doen op B2B-diensten, die gericht zijn op de professionele markt. Een lijst van deze leveranciers is te vinden op de website van Unisono. En via deze muziekleveranciers bestaat de mogelijkheid om eigen lijsten aan te maken en ze aan te passen met behulp van bestaande catalogi.

Wat moet er gebeuren als er af en toe een artiest of een dj komt spelen?

Deze vormen van exploitatie vallen niet onder het licentiecontract, dat beperkt is tot de algemene geluidsinstallatie van de inrichting. Als de uitbater van een horecagelegenheid een concert of dansfeest met een DJ wil organiseren, moet hij of zij een vergunning aanvragen op de website van Unisono en extra kosten betalen. De geldende tarieven voor dit soort evenementen zijn ook te raadplegen op de website.

Alles alles alles, u zal alles weten over de geluidsnormen

Brussel en heel België werden door elkaar geschud door de aankondiging dat de Fuse moest sluiten. Aanleiding voor deze beslissing was een geschil over geluidsoverlast. Sindsdien stapelen de tot dan toe discrete klachten zich op, tot op het punt waarop de Brusselse horeca wordt gedestabiliseerd. Wij doken in het onderwerp om u alles te vertellen wat u moet weten over de geluidsnormen in de hoofdstad.

Respect voor de buren…

Het gewestelijke besluit van 21 november 2002 betreffende de geluidshinder in de Brusselse wijken legt het geluidsniveau vast dat niet mag worden overschreden in de buurt van een horecazaak of een andere luidruchtige activiteit. Dit hangt af van:

• Waar het geluid vandaan komt (binnen of buiten). Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) legt zes stedelijke zones vast in Brussel, elk met verschillende geluidsnormen. U moet dus nagaan in welke zone het etablissement in kwestie zich bevindt.
• Het tijdstip van de dag waarop het lawaai zich voordoet. De regels zijn verschillend tussen 19u en 7u, tussen 19u en 22u en tussen 22u en 7u.

Het geluidsniveau dat in de zaal mag worden bereikt om deze wetgeving te respecteren, moet door de uitbater worden berekend op basis van de isolatie van het gebouw en de afstand van de buren tot de bron. Deze algemene normen worden gepubliceerd op de website van Leefmilieu Brussel (https://leefmilieu.brussels/burgers/wetgeving/verplichtingen-en-vergunningen/buurtlawaai-welke-wetgeving)

In bepaalde specifieke gevallen, zoals nachtclubs of etablissementen met een oppervlakte van meer dan 200 m2, is een voorafgaande milieuvergunning nodig waarin deze geluidsnormen worden vastgelegd, net zoals andere uitbatingsvoorwaarden met betrekking tot het respect voor het milieu worden opgelegd. Als het uitbatingstype verandert, is een aanpassing van de milieuvergunning noodzakelijk.

Zaken die na middernacht versterkt geluid uitzenden, moeten dit bij de gemeente melden als ze nog niet over een dergelijke vergunning beschikken.

Het besluit is van toepassing op het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar aangezien geluidshinder ook te maken heeft met problemen van openbare rust, valt het onder de gemeentelijke bevoegdheden. De burgemeester kan dus specifieke maatregelen nemen om de rust van de inwoners te beschermen.

…en voor het publiek.

Sinds 2018 is het verplicht voor alle voor het publiek toegankelijke etablissementen, met inbegrip van openlucht- of tijdelijke evenementen, die versterkt geluid uitzenden boven 95dB(A) (etablissementen van categorie 3), om een “referentiepersoon” aan te stellen die de door Leefmilieu Brussel aangeboden opleiding voor “referentiepersonen voor versterkt geluid” heeft gevolgd.

Doel van deze opleiding is om uitbaters van zalen waar versterkt geluid wordt uitgezonden uit te leggen hoe ze de gezondheid van het aanwezige publiek kunnen respecteren (Besluit over Versterkt Geluid, van kracht sinds 2018). De opleiders zijn experts op dit gebied en staan klaar om de praktische vragen van de deelnemers te beantwoorden, zodat ze het uitgezonden geluid zo goed mogelijk kunnen beheren, om zowel het publiek als de omwonenden te respecteren.

Om toegang te hebben tot de opleiding van Leefmilieu Brussel en een “referentiepersoon” in versterkt geluid te worden, moet de kandidaat verplicht Frans of Nederlands spreken, minstens 18 jaar oud zijn, een aanzienlijke muzikale opleiding of ervaring hebben (minstens 3 jaar) en kennis hebben van de Mac- of pc-computerwereld.

De cycli van opleidingen zijn gratis en bestaan uit een halve dag theorie en een praktische workshop. Kandidaten moeten verplicht alle sessies bijwonen en slagen voor de evaluatietest om een aanwezigheidscertificaat te krijgen en aanspraak te maken op de titel van “Referentiepersoon voor versterkt geluid” in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Sinds 2018 is het voor alle voor het publiek toegankelijke etablissementen verplicht om een “referentiepersoon” aan te stellen.

Controleorgaan

De instantie die verantwoordelijk is voor de geluidsnormen in Brussel is Leefmilieu Brussel. Het ontvangt klachten en staat in voor het meten van de geluidsnormen.

Om de klacht te objectiveren, voert Leefmilieu Brussel geluids- en trillingsmetingen uit volgens twee procedures:

• Continue metingen: een meettoestel wordt een dag, een week of een weekend bij de klager thuis geplaatst, zonder medeweten van de veroorzaker van de overlast.
• Eenmalige metingen: een ambtenaar gaat naar het pand van de veroorzaker van geluidsoverlast om de overtredende installatie(s) uit te schakelen en weer op te starten. Gedurende deze tijd controleert een andere ambtenaar de geluidsniveaus die worden geregistreerd door de meetinstrumenten die bij de klager zijn geplaatst. Deze maatregel geniet vaak de voorkeur wanneer de onderzochte installaties 24 uur per dag of onregelmatig actief zijn.

In geval van problemen

We spraken met Carole De Ruyt, al 25 jaar advocaat bij de balie van Brussel, die uitlegde welke procedures gevolgd moeten worden om een oplossing te vinden in geval van geluidsklachten.

“Als het etablissement illegaal is, is het natuurlijk ingewikkeld. Als het lawaai afkomstig is van een pand of locatie die zelf illegaal is (bijvoorbeeld een bijgebouw of terras dat zonder vergunning is gebouwd), kun je je niet verdedigen, ook als je de geluidsnormen respecteert.

Maar zelfs als je de wet naleeft, is er niets dat een buur tegenhoudt om te klagen over een overlast die de normale hinder overschrijdt: het is allemaal erg subjectief. Je moet weten dat gemeentelijke en regionale overheden vaak optreden op basis van aangiften of klachten, omdat ze net zo goed de belangen van winkeliers als die van buurtbewoners verdedigen. Hun doel is om vrede te vinden tussen alle bewoners van de gemeente. Als de situatie een probleem creëert voor het “alledaagse samenleven”, hebben ze vaak geen andere keuze dan een besluit uit te vaardigen dat ofwel werkzaamheden tot verbetering oplegt, een boete geeft of de zaak laat sluiten. Vaak zijn de maatregelen van de vrederechter zelfs strenger dan de normen die in het besluit zijn vastgelegd.

Een zelfcontrolesysteem

“Als restauranteigenaar kunt u vrijwillig (en op eigen kosten) een laboratorium of adviesbureau gespecialiseerd in akoestiek vragen om het geluidsniveau in uw zaak te meten op verschillende tijdstippen van de dag. Zo kunt u uw activiteit aanpassen om aan de regelgeving te voldoen, maar ook om een argument te hebben in geval van een klacht. Op die manier kunt u de persoon met wie u een geschil hebt, voorstellen om Leefmilieu Brussel te laten komen om een inspectie uit te voeren.

Blijk geven van beleefdheid

“De beste optie is om goede relaties te onderhouden met uw buren en, in het geval van een geschil, rechtstreeks contact te hebben met de betrokken bewoners en/of hun advocaten om proberen om oplossingen te vinden die u aan de gemeentelijke administratie kunt voorleggen.

Controleren of de beslissing gegrond is

“Het is belangrijk om op te merken dat beslissingen die genomen worden door Leefmilieu Brussel soms kunnen worden aangevochten (bijvoorbeeld bij verwarring over de zone). Er kan dus beroep worden aangetekend bij de Raad van State, maar dat gebeurt zelden. »

Renovatiewerkzaamheden overwegen

Gebouwbeheerders kunnen op elk moment een beroep doen op de Facilitator Duurzaam Bouwen, een gratis dienst die advies geeft over akoestiek. Hij geeft eerstelijnsadvies aan de uitbater over de middelen die hij moet inzetten om de impact van zijn activiteit tot een minimum te beperken.

Bij geschillen met buren, klachten die worden neergelegd bij Leefmilieu Brussel en overschrijdingen van drempels geven de bevoegde inspectiediensten de contactgegevens door van een akoestische facilitator die ook deze adviserende rol op zich neemt. Het doel van deze aanpak is om op zoek te gaan naar oplossingen.