Werknemerspecifieke oorzaken van schorsing

In bepaalde omstandigheden, of als gevolg van bijzondere omstandigheden aan de zijde van de werknemer, wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst opgeschort. De belangrijkste daarvan worden hieronder toegelicht.

Ziekte en ongeval

Tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid ten gevolge van ziekte of ongeval wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst opgeschort. In dit verband blijven voor de werknemer een aantal verplichtingen bestaan. In beginsel behoudt de werknemer gedurende een bepaalde periode zijn recht op loon. Dit recht verschilt naargelang de ziekte of het ongeval een gemeenrechtelijke ziekte of arbeidsongeval is of een beroepsziekte en naargelang de status van de werknemer (arbeider of bediende).

Rust bij zwangerschap en bevalling

Verschillende omstandigheden in verband met zwangerschap en moederschap kunnen leiden tot opschorting van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst:

Het recht om afwezig te zijn gedurende de tijd die nodig is om medische onderzoeken bij te wonen,
Zwangerschapsverlof,
De scheiding van de zwangere werkneemster of werkneemster die borstvoeding geeft,
Borstvoedingspauzes.

Kortstondige werkloosheid (korte afwezigheid)

De werknemer heeft het recht om met behoud van loon van het werk afwezig te zijn ter gelegenheid van familiale gebeurtenissen, voor het vervullen van burgerlijke verplichtingen of burgerlijke opdrachten en in geval van een gerechtelijke verschijning. Tijdens deze afwezigheid wordt de arbeidsovereenkomst opgeschort. De specifieke gebeurtenissen die onder dit recht vallen en de toegestane duur van deze afwezigheid worden opgesomd in het uitvoeringsreglement (Koninklijk Besluit van 28.08.1963). Het gaat bijvoorbeeld om het huwelijk van de werknemer, het overlijden van een familielid, deelname aan een jury, enz.

Om het recht op loon te behouden, moet de werknemer zijn werkgever vooraf in kennis stellen van zijn afwezigheid. Indien dit niet mogelijk is, moet de werknemer de werkgever hiervan zo spoedig mogelijk in kennis stellen. Hij moet het verlof gebruiken voor het doel waarvoor het is toegekend.

Zowel in een individuele overeenkomst als in een collectieve arbeidsovereenkomst kan het aantal in de regeling bedoelde dagen met behoud van loon worden verhoogd of kunnen de gevallen waarin deze kunnen worden toegekend, worden uitgebreid.

Verlof om dwingende redenen

De werknemer kan van het werk afwezig zijn om het hoofd te bieden aan elke onvoorziene gebeurtenis, onafhankelijk van het werk, die zijn dringende en onontbeerlijke tussenkomst vereist, voor zover de uitvoering van de overeenkomst deze tussenkomst onmogelijk maakt.

Verloren uren (Gegarandeerd Dagloon)

In sommige gevallen behoudt de werknemer, hoewel hij of zij op het moment dat hij of zij zich op het werk meldt, recht op het normale loon voor een volledige werkdag, ook al heeft hij of zij de dagelijkse taak niet of slechts gedeeltelijk kunnen uitvoeren.

Jaarlijkse vakantie

Jaarlijkse vakantie, zowel collectief (bedrijfssluiting tijdens deze periode) als individueel, schorst de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. De wetgeving kent de werknemer onder bepaalde voorwaarden een bepaald aantal vakantiedagen toe. Tijdens deze periode heeft de werknemer normaliter recht op vakantiegeld. De voorwaarden van dit recht verschillen naargelang de werknemer een arbeider of een bediende is.

Naast de wettelijke verlofdagen kunnen in een collectieve arbeidsovereenkomst of de arbeidsovereenkomst nog extra dagen worden toegekend onder de daarin vastgestelde voorwaarden, bijvoorbeeld verlof wegens lange dienst.

Loopbaanonderbreking en tijdskrediet

De in de Nationale Arbeidsraad gesloten collectieve arbeidsovereenkomst nr. 103 voorziet in een systeem van tijdskrediet (met reden, zonder reden), loopbaanvermindering en vermindering van de voordelen van deeltijdarbeid.
Alleen een volledige onderbreking van de beroepsactiviteit volgens dit systeem is een opschorting van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

Thematisch verlof

In verband met bepaalde omstandigheden heeft de werknemer de mogelijkheid om van het werk afwezig te zijn. In deze situaties wordt zijn arbeidsovereenkomst opgeschort wanneer hij kiest voor een vorm van volledige onderbreking van zijn werkzaamheden. Dit zijn :

• Ouderschapsverlof

  De werknemer heeft de mogelijkheid om verlof op te nemen om voor zijn of haar kind te zorgen vanaf de dag van de geboorte en in geval van adoptie.

• Palliatief zorgverlof

  De werknemer heeft de mogelijkheid om van zijn werk afwezig te zijn om een vorm van medische, sociale, administratieve en psychologische bijstand en zorg te verlenen aan een persoon die aan een ongeneeslijke en terminale ziekte lijdt.

• Verlof voor hulp of verzorging van een ernstig ziek gezins- of familielid.

Geboorteverlof

Een werknemer heeft recht op tien dagen afwezigheid van het werk in de vier maanden na de geboorte van een kind.

Adoptieverlof

Een werknemer die in het kader van een adoptie een kind in zijn gezin opneemt, heeft recht op adoptieverlof. De duur van dit verlof varieert naar gelang van de leeftijd van het geadopteerde kind.

Gastvrijheidsverlof

Een werknemer die is aangewezen als pleegouder heeft het recht om maximaal zes dagen per jaar afwezig te zijn van het werk om taken uit te voeren of situaties aan te pakken die verband houden met de plaatsing van een persoon in het gezin.

Staking en uitsluiting

Staking en lock-out (sluiting van het bedrijf door de directie om het personeel onder druk te zetten om te staken of met staking te dreigen) zijn door rechtbanken en gerechtshoven erkend als reden voor opschorting van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

Onbetaald verlof

De werkgever en de werknemer kunnen altijd een tijdelijke opschorting van de arbeidsovereenkomst overeenkomen. In dat geval spreken de partijen alle voorwaarden af die kunnen worden overeengekomen. Tijdens de periode van onbetaald verlof is de werkgever niet verplicht loon te betalen en heeft de werknemer geen ontslagbescherming. Dit systeem heeft gevolgen voor de socialezekerheidsrechten van de werknemer, waaronder de ziekte- en werkloosheidsverzekering.

Politiek mandaat

Indien de werknemer zijn of haar politiek verlof gebruikt om bepaalde politieke mandaten uit te voeren (zoals zitting nemen in de gemeenteraad), wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst opgeschort. De maximale duur van dit politiek verlof en de te vervullen formaliteiten zijn vastgelegd in wettelijke bepalingen en hangen af van de uitoefening van de functie of het mandaat.

Hoorzittingen bij arbeidsrechtbanken en -tribunalen

De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst voor de tijd die de werknemer nodig heeft om als sociaal adviseur of rechter in arbeidsrechtbanken en -rechtbanken zitting te nemen.

Deze afwezigheden geven de werkgever geen recht op een vergoeding. De sociaal raadslieden en rechters ontvangen presentiegelden ten laste van de Belgische Staat.

Sociale promotie en betaald educatief verlof

De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst gedurende de periode waarin de werknemer afwezig is om cursussen voor sociale promotie of betaald educatief verlof te volgen. De werknemer heeft recht op een toelage voor sociale promotie en op zijn normale loon voor het betaald educatief verlof, waarvan het bedrag later aan de werkgever wordt terugbetaald.

Preventieve hechtenis

De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt van rechtswege geschorst gedurende de periode waarin de werknemer aan een preventieve hechtenis is onderworpen, dat wil zeggen de detentie van een verdachte voorafgaand aan een definitieve veroordeling. Tijdens deze afwezigheid betaalt de werkgever geen loon.