Wat doet de FOD Volksgezondheid ?

Sinds januari 2020 staat de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu centraal in het beheer van de coronapandemie. In nauwe samenwerking met de betrokken federale en gewestelijke overheden (hoofdzakelijk de Gemeenschappen en Gewesten) beheren de FOD-teams heel wat aspecten van deze crisis, zoals de vaccin-, materiaal- en geneesmiddelenvoorraden. Ook houden ze zich bezig met formulieren, zoals die voor reizen naar het buitenland en binnen de EU (en nog veel meer).

Voor zijn goede werking onderhoudt de FOD permanente contacten met gezondheidswerkers, niet alleen in de eerste lijn, maar ook huisartsen en epidemiologische experts. De FOD Volksgezondheid is ook belast met het informeren van de burgers via de website info-coronavirus.be, de sociale media en door mee te werken aan sensibiliseringscampagnes.

In twee jaar tijd is onze kennis van het virus en het beheer van de pandemie geëvolueerd. Naast het belang van voorzorgs- en beschermingsmaatregelen zoals social distancing, de mondmaskerplicht en een goede verluchting van binnenruimten, legde onderzoek de nadruk op de rol van ventilatie en luchtzuivering om de virale lading van de lucht te beperken. Daarom kreeg de FOD de missie verschillende wetteksten betreffende de verluchting, de ventilatie en de luchtzuivering in voor het publiek toegankelijke gesloten ruimten, zoals cafés, bars en restaurants op te stellen. Ook de controle op deze maatregelen, zoals de aanwezigheid van CO2-meters in de verschillende zalen van horecabedrijven, wordt verzekerd door de inspecteurs van de FOD Volksgezondheid.

Vandaag werken de FOD-experts aan een wet inzake binnenlucht op voor het publiek toegankelijke plaatsen. Deze wet moet een regelgevingskader bieden om een goede kwaliteit van de binnenlucht te waarborgen, los van de pandemie. De controle op de uitvoering ervan moet gezamenlijk worden uitgevoerd door de inspecteurs van de FOD Volksgezondheid en de FOD Werkgelegenheid. Om meer te weten te komen over dit onderwerp, lieten we verschillende deskundigen op dit gebied aan het woord.

Meer info op info-coronavirus.be en corona-ventilation.be.

Dit zeggen de experts:

“We moeten ons baseren op alles wat we tijdens deze crisis geleerd hebben”,

Pedro Facon

De coronacommissie, een orgaan dat bij het begin van de pandemie opgericht werd om een betere samenwerking tussen de verschillende overheidsinstanties te verzekeren, pleitte al vanaf het begin van de crisis voor de invoering van ventilatie- en luchtzuiveringssystemen in horecagelegenheden. “Dat is niet alleen belangrijk in de coronacontext, maar ook met het oog op alle volgende virussen en pandemieën”, aldus coronacommissaris Pedro Facon. “We moeten onze lessen trekken uit deze crisis, zodat we in de toekomst niet opnieuw dezelfde fouten maken.”

Waarom zijn ventilatiesystemen nodig in restaurants en de horeca?

Pedro Facon: Tijdens de coronacrisis werd al snel duidelijk dat het virus zich vooral via de lucht verspreidde, via zeer kleine druppeltjes. Zo geraakten heel wat mensen besmet, ondanks maskers en de afstand. Een goede ventilatie is daarom van groot belang om deze besmettelijke deeltjes in de lucht te vermijden. Dit geldt voor het coronavirus, maar ook voor andere virussen en pandemieën. Een van de belangrijkste doelstellingen voor de coronacommissie was dan ook om onmiddellijk meer aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit in binnenruimten.

Waarmee te beginnen?

P.F.: Het is een complexe problematiek. Om te beginnen moet de luchtkwaliteit worden gemeten en moeten mensen hiervoor gesensibiliseerd worden. De luchtkwaliteit en hoe die gemeten moet worden, hangt af van vele factoren, zoals de kwaliteit van de buitenlucht, de vervuiling en de grootte van de ruimte. Het gaat om virussen, maar ook allergenen, bacteriën, schimmels. We hebben een CO2-sensor ontwikkeld om de luchtkwaliteit te meten. Soms zijn mensen verbaasd, omdat CO2 niet het (enige) probleem is. Maar dit type meter geeft ons meer informatie over de luchtkwaliteit. De eerste doelstelling is de installatie van een CO2-meter in alle cafés en restaurants. Door mensen bewust te maken en de luchtkwaliteit efficiënt te meten, kan er actie ondernomen worden.

Waaruit bestaat het actieplan?

P.F.: Veel mensen denken dat ventilatie alleen belangrijk is in tijden van crisis, zoals nu, maar dat is niet waar. Er bestaan bijvoorbeeld al lang voorschriften over de luchtkwaliteit op de werkplek. Het doel is nu om mensen bewust te maken. Vervolgens willen wij dat elk etablissement een CO2-meter heeft. De streefwaarde is 900ppm, wat neerkomt op 40 kubieke meter per persoon per uur filtratie of zuivering. Bij code oranje of rood zal er ook een iets hogere grenswaarde zijn. Als die bereikt wordt, is minimale filtratie of ontsmetting vereist. Zo niet, dan moet het toegestane aantal mensen naar beneden. Dit is een langetermijnplan. Wij weten hoe moeilijk de situatie is voor restauranthouders en de rest van de horeca. Daarom zijn wij niet van plan onmiddellijk sancties uit te vaardigen: we zullen de mensen de nodige tijd geven om zich te informeren en de luchtkwaliteit in hun zaak te verbeteren. Als we merken dat er geen enkele inspanning wordt geleverd, kunnen er sancties volgen. Maar alles op zijn tijd.

Enkele voorbeelden van bestaande ventilatiesystemen op de markt.

“Het is belangrijk niet dezelfde fouten te maken bij de volgende crisis of pandemie.”

Jean-Marie Dochy en Pieter Bolle van de FOD Volksgezondheid zijn allebei gespecialiseerd in ventilatie. “Het belang van luchtkwaliteit is al lang bekend”, aldus Jean-Marie. “De coronacrisis was een katalysator en heeft ons doen inzien dat het een essentieel gegeven is.”

Wat betekent ventilatie precies?

Pieter Bolle: Ventilatie vervangt de aanwezige lucht door verse lucht in een ruimte. Het doel is werkelijk alle verontreinigende stoffen in de aanwezige lucht te verwijderen.

Jean-Marie Dochy: Ventilatie is van essentieel belang voor een goede bediening en een goede gezondheid van de horecaklanten. Het gaat hier niet alleen om ventilatie in coronatijden, want het is must in elke sector waar het welzijn van de mensen voorop staat.

Wat moet een restauranthouder doen?

P.B.: Er is veel informatie beschikbaar op sites als www.info@coronavirus.be of werk.belgië.be. Er zijn ook verschillende ‘contactpunten’ waar mensen informatie kunnen krijgen.

J-M D.: Het is een zeer complexe kwestie, dus het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn en in de juiste oplossing te investeren. Als u een langdurig resultaat wilt bereiken, doet u beter een beroep op professionals. Het is net als met verbouwingen aan de keuken of de woonkamer: het is een investering, dus informatie is van groot belang.

Hoe ziet u de ventilatieproblematiek in de toekomst?

P.B.: Ik hoop dat iedereen snel een ventilatiesysteem heeft. Het is van belang de tijdens de pandemie verworven kennis te gebruiken om te evolueren en niet opnieuw dezelfde fouten te maken als corona actief blijft of als er nieuwe virussen opduiken. Ik hoop dat de horecasector snel zal investeren en dat ook het grote publiek ervan kan worden overtuigd dat ventilatie belangrijk is voor de gezondheid.

J-M D.: De aanpak van de overheid is veeleer constructief: ze probeert een strikt minimum op te leggen en de rest in stappen te verdelen. Dankzij deze benadering kunnen zaken zelf kiezen op welk tempo ze willen evolueren en hun eigen aanpak willen ontwikkelen; die zal ergens tussen een minimum en een maximum liggen. Aandacht voor de kwestie zal de dingen vooruithelpen.

P.B.: Het is ook belangrijk de voordelen van goede ventilatie op alle niveaus te benadrukken. Een goede ventilatie vraagt inderdaad een aanzienlijke investering, maar het resultaat kan heel lonend zijn.