Of u nu uw activiteit uitoefent via een vennootschap of als natuurlijk persoon, u baat onvermijdelijk een handelsfonds uit. Maar moet je echt weten wat deze term voordelen inhoudt?
Om deze reeks artikels af te trappen, legt onze partner, het advocatenkantoor JansonDit is een zeer belangrijke basis, die we later kunnen gebruiken om ervoor te zorgen dat mensen kunnen profiteren van de voordelen van een handelsfonds, zoals het in pand geven van een handelsfonds. Dit is een zeer belangrijke basis, die later gebruikt zal worden om mensen samen te brengen die willen werken aan zaken als het beheer van een handelsfonds, rekening-courantkredieten en de vele manieren waarop het kan worden benut.
Het handelsfonds heeft geen wettelijke definitie. Meestal wordt het omschreven aan de hand van de elementen waaruit het bestaat, die allemaal één gemeenschappelijk doel hebben: het mogelijk maken van een commerciële activiteit. Het gaat om een geheel van materiële en immateriële goederen die erop gericht zijn klanten aan te trekken en te behouden. In tegenstelling tot een vennootschap heeft een handelsfonds geen rechtspersoonlijkheid; juridisch wordt gesproken van een “feitelijke universaliteit”.
Lees ook > Het concept Brasserie: hot or not?
Waaruit bestaat een handelsfonds?
De samenstelling van een handelsfonds hangt af van de concrete activiteit. In de context van een restaurant wordt in de eerste plaats gekeken naar de inrichting en de nutsvoorzieningen die nodig zijn om aan de behoeften van de klanten te voldoen: verwarming, catering, nutsvoorzieningen, voorraad, contracten met verhuurders enzovoort. Het handelsfonds omvat echter ook elementen die samen één actief vormen - zelfs immateriële elementen die geen deel uitmaken van de balans (via een vennootschap): de ligging, de constructie (grond, gebouw, enz.), de handelsnaam of het uithangbord, klantentrouw of reputatie. Al deze 'off-balance' elementen vallen onder wat men in het Engels 'goodwill' noemt.
Opgelet: in principe omvat het handelsfonds geen schulden.
Waarom één enkele term voor zulke uiteenlopende elementen?
Door al deze verschillende exploitatie-elementen onder één noemer te groeperen, kan men er ook juridische handelingen op toepassen die specifiek op het handelsfonds gericht zijn. Denk bijvoorbeeld aan het pandrecht op een handelsfonds, dat banken in staat stelt om krediet te verlenen op basis van een waarborg die het volledige fonds dekt. Dit betekent echter niet dat het fonds niet ten volle zal worden benut, en de activa van het fonds kunnen verloren gaan tijdens de werking, ondanks het feit dat het fonds zo is opgezet dat nieuwe elementen worden doorgegeven.
En er is meer: het is beter om een handelsfonds 'als een geheel' te hebben dat je kunt openen of sluiten, zonder dat je de activapost uit elkaar hoeft te houden. Alle activa worden automatisch overschreven, waardoor je ook beschermd bent. Je kunt ook kiezen tussen twee verschillende opties:
-
Vermeld in het overnamecontract zo precies mogelijk welke elementen deel uitmaken van het overgedragen handelsfonds, om latere discussies te vermijden. Je kunt ook een 'catch-all' clausule gebruiken, bijvoorbeeld: "alle elementen die nodig zijn voor de exploitatie van het handelsfonds zoals dit gebeurde onmiddellijk vóór de overdracht."
-
Sommige specifieke activa kunnen onderworpen zijn aan bijzondere formaliteiten, zoals bij de overdracht van intellectuele eigendomsrechten of de verkoop van het pand waarin de zaak wordt uitgebaat.
Lees ook > Terrassen gespot: vijf nieuwe adressen om aan te schuiven in Brussel
Welke wettelijke bescherming bestaat er?
Een handelsfonds geniet ook van enkele specifieke wettelijke beschermingen. We lichten er drie toe:
-
U bent gehuwd onder het stelsel van gemeenschap en u baat uw zaak uit als natuurlijke persoon (dus niet via een vennootschap)? Dan heeft u het akkoord van uw echtgeno(o)t(e) nodig om het handelsfonds te kopen, te verkopen of in pand te geven.
-
U huurt uw pand via een handelshuurcontract? De handelshuurwet biedt u bepaalde beschermingen: in principe mag u het gehuurde pand niet overdragen of onderverhuren zonder toestemming van de eigenaar. Maar als het handelsfonds wordt overgedragen of verhuurd, mag u in principe ook het huurcontract overdragen aan de nieuwe uitbater, zonder dat u daarvoor toestemming nodig hebt. De verhuurder kan zich enkel verzetten als hij (of zijn familie) zelf in het pand woont, of om “gegronde redenen” – bijvoorbeeld als u minder dan twee jaar huurt of het laatste huurverlengingscontract minder dan twee jaar oud is. Let op: in dit geval gelden strikte termijnen! U moet de geplande overdracht vooraf melden aan de eigenaar, die 30 dagen heeft om eventueel bezwaar aan te tekenen. Zo niet, wordt zijn toestemming verondersteld. U heeft vervolgens 15 dagen om dat eventuele bezwaar te betwisten.
Uiteraard zijn ook de andere beschermingsregels van de handelshuurwet van toepassing: minimale duur van 9 jaar, recht op twee verlengingen, gereguleerde huurherziening en eventueel een uitwinningsvergoeding van tot drie jaar huur als de eigenaar de verlenging weigert.
-
U heeft een Horecazaak gekocht en de volgende dag opent de verkoper een gelijkaardige zaak in dezelfde straat? Als er verwarring bij de klanten mogelijk is, kunt u eisen dat hij deze activiteit stopzet of aanpast, ook als er geén niet-concurrentiebeding is opgenomen in het contract (al raden we sterk aan om dat wel te doen!). Een verbod op concurrerende activiteiten wordt immers geacht inbegrepen te zijn bij een overdracht van een handelsfonds.