Zoals we allemaal weten, is de energievoorraad op ons land schaars. De Brusselse horecabedrijven trekken al weken aan de alarmbel. De leveranciers worden beschouwd als afzetters en dieven. De Belgische en Europese instanties proberen oplossingen te vinden, maar de tijd dringt en de woede neemt toe. BeHoreca heeft een overzicht gemaakt van de crisis, waaruit blijkt dat de kalkoen niet in het reine is.
Deur Vanille Dujardin
Bij de energieleveranciers
Bepaalde ondernemers ontvangen facturen die drie tot vier keer hoger zijn dan enkele maanden geleden. Velen stellen zich dezelfde vraag: welke rol spelen de energieleveranciers in deze energiecrisis? Stéphane Bocqué, woordvoerder van de Federatie van de Belgische en Elektriciteit en Gas Bedrijven (FEBEG), probeert te antwoorden.
Welke posten staan er op een energiefactuur?
De energiefactuur omvat verschillende posten: zuivere energie, kosten voor het transport en het distributienetwerk en ten slotte belastingen en heffingen voor de overheid. Al deze energie wordt geleverd door je leverancier. Transport en distributie worden beheerd door bedrijven en netbeheerders. Belastingen en heffingen vallen onder de verantwoordelijkheid van de regionale of federale overheden. Dit verklaart waarom de prijzen verschillen naargelang u in Brussel, Vlaanderen of Wallonië bevoorraad wordt. Leveranciers passen het cascadestelsel toe, wat betekent dat zij het bedrag dat klanten aan hen betalen herverdelen over de andere delen van de rekening. Dit is echt belangrijk en wordt streng gecontroleerd.
Waarom zwaaien de facturen momenteel de pan uit?
Dit is niet iets waar we bang voor hoeven te zijn: we zitten in een organisatie. Dit zijn normale omstandigheden. We hebben het over de voordelen van een economische malaise, van de onverwachte vermindering van de gasvolumes die Rusland de Europese Unie in zal drijven en van het begin van het Russisch-Europese conflict, 40% van de hefbomen (van de EU) die worden gebruikt. Tegenwoordig moet dit gas worden vervangen door zogenaamd LNG, vloeibaar gas, dat per schip wordt vervoerd. Maar dit is de eerste stap die moet worden gezet. De concurrentie voor dit volatiele gas is hevig, omdat de structuur en volatiliteit van de grondstof wordt beïnvloed. Om deze bruuske daling minstens gedeeltelijk te compenseren moet het totale gasverbruik in de Europese Unie trouwens worden verminderd.
Wat doen de leveranciers om hun klanten te helpen?
De leasers zijn verantwoordelijk voor energie. Zij bieden nu een reeks producten en diensten aan die veel verder gaan dan de energie zelf. Dit betekent dat hun levering van producten en diensten het structurele energieverbruik moet verminderen, terwijl anderen het met hun eigen energieverbruik moeten doen. Leveranciers investeren ook meer in de productie van hernieuwbare elektriciteit om de hoeveelheid geïmporteerde fossiele brandstoffen te verminderen. Het energieverbruik zal ook mee geëlektrificeerd worden, omdat elektriciteit de meest energie-efficiënte energiedrager is (hoog rendement). Ten slotte stellen leveranciers zich flexibel op tegenover hun klanten die betalingsmoeilijkheden hebben door hun betalingsplannen aan te bieden.
Deze crisis is nog niet voorbij. Een van de beste manieren om een impact te hebben op deze situatie is het verminderen van het energieverbruik in onze inspanningen. Het eerste aspect van dit ontnuchterende effect is dat de energie die niet verbruikt wordt niet verloren gaat. Het tweede effect is dat we energie besparen. Als een product duur is, proberen klanten er minder van te gebruiken of het te vervangen. Dit leidt tot een vermindering van het volume. Op de lange termijn zouden de premies lager moeten zijn en zou je ze altijd moeten betalen. Op de bovenverdieping kan de constructie van het gebouw worden aangetast door een paar kleine details, maar dit betekent niet dat er grote investeringen moeten worden gedaan: overbelasting met LED's, het gebouw niet uitschakelen als het niet schoon is, de apparatuur niet op stand-by laten staan, thermische controlesystemen op de juiste manier gebruiken. Op lange termijn zijn investeringen in energie-efficiëntie nodig: met de huidige hoge energieprijzen betalen die zichzelf heel snel terug.
Op korte termijn kan het verbruik worden verminderd door een reeks kleine dingen te doen, zonder dat er grote investeringen aan te pas komen.
Aan horecazijde
Het was al een feit tijdens de gezondheidscrisis en dat is het vandaag nog steeds: elke horeca-uitbater beheert crisissen op een andere manier; sommigen kiezen nochtans voor vergelijkbare maatregelen, zoals lampen door led-lampen vervangen, de isolatie verbeteren, enzovoort. Het team van BeHoreca vroeg zeven Brusselse etablissementen (cafés, bars, restaurants, hotels) naar hun manier om met de energiecrisis om te gaan.
Café Béguin
Abebe Haile, de eigenaar van Café Béguin en Toukoul in Brussel, heeft veel te zeggen over het succes van zijn zaken. Terwijl hij betrokken is bij het ontwikkelen van concepten rond Afro-attitude, is hij ook betrokken bij commerciële en marketingactiviteiten, die een grote impact hebben op de stad. "Helaas heeft Brussel één groot gebrek: er wordt onvoldoende gecommuniceerd en geanticipeerd", zo zegt hij. "Dat is nefast voor de kwaliteit van de etablissementen in het centrum."
Volgens hem kunnen politici niet omgaan met onvoorspelbare situaties. "Dit betekent dat mensen heel bang zijn voor de machine. We moeten onder ogen zien dat er zoveel mensen zijn en we moeten begrijpen dat we actie moeten ondernemen. Dit zijn niet de 'mini-maatregelen' die de Brusselse handelszaken zouden moeten hebben."
In Café Béguin zijn een aantal richtlijnen opgesteld om deze grote crisis het hoofd te bieden. Zo investeerde Abebe in leds en wordt de verlichting alleen tijdens de openingen aangezet. "We blijven een extra dag en houden 's avonds open. 's Avonds zetten we de koelkasten en het koffiezetapparaat uit en ik heb het personeel structureel moeten inkrimpen."De manager hoopt dat zijn kosten zullen dalen, want zijn energiefactuur is verviervoudigd. "Voeg daarbij de indexering van de lonen in januari en ik weet niet zeker of ik open kan blijven"besluit hij.
DoubleTree bij Hilton Brussel
Nadat het de sluitingsperiode tijdens de gezondheidscrisis gebruikte om renovaties uit te voeren, wordt het Hilton Rogier nu geconfronteerd met deze nieuwe crisis. De manager vindt echter dat hij de situatie vrij goed aanpakt."We moeten ervoor zorgen dat we een breed contract hebben. Wie dat nieft, zal keihard getroffen worden door de prijsstijging, aangezien geen enkele leverancier nog zo'n contracten afsluit."
Hij ziet deze crisis als een kans om te investeren en bepaalde tools te ontwikkelen om het energieverbruik te verminderen. "Het is een kans om te investeren in warmtepompen, in een dak met zonnepanelen, enovoort"aldus de manager. "Gelukkig doet de markt het goed en zijn de klanten teruggekeerd. Hierdoor kunnen sommige hotels ook hun marges ten opzichte van de energiekosten terugverdienen."
Restaurant Le Ventre Saint-Gris
Dit restaurant in Ukkel bestaat al 50 jaar en wordt sinds twee jaar geleid door Rémi Colombe en Martin Tfelt, die het hebben omgetoverd tot een 'gastro-gourmand'. Volgens Rémi is de energiecrisis moeilijker te doorstaan dan corona. "Tijdens de crisis werd ons verteld dat de situatie zou kunnen veranderen. We weten echter niet wat de prioriteiten zouden moeten zijn."
Aan het begin van het project hadden de twee partners één ding gemeen: ze wilden kunnen samenwerken. "Dat is een grote handicap, want er gaat veel geld naar die tweede post. En ik ben nogal pessimistisch over de toekomst"aldus Rémi.
Dan kun je zien wat er in je huis gebeurt.Dat zal de elektriciteitskosten met 30 tot 40% verlagen, maar we zullen nog steeds moeten afrekenen met de gasprijs"zegt hij. Het duo neemt ook verschillende andere maatregelen: zo werden leds geïnstalleerd en werden de afdichtingen van de ramen gecontroleerd om tocht te beperken. "We hebben de indruk dat politici onze situatie niet begrijpen en ons, ondernemers, viseren"aldus Rémi. "Maar desalniettemin zal ik blijven vechten tot het einde."
Belga café-bar
Ook Brusselse instellingen zoals het Belga Café worstelen met de energiecrisis. "We hebben geen reden om te denken dat we in de toekomst veranderingen kunnen doorvoeren"zegt Paul de Béthune. "Het heeft veel weg van een financiële hold-up door degenen die macht concentreren rond energie."Volgens hem benadrukt deze crisis ook de "incoherente publieke steun in vergelijking met andere Europese landen".
Over investeringen heeft hij gemengde gevoelens. "Ik denk dat het een goed idee is om meer LED's te plaatsen, maar ik wil erop wijzen dat het esthetische effect verre van duidelijk is. Het is goed om jezelf te kunnen zien in het licht van deze lampen, die mij een zeer sterke indruk geven.". De manager zegt dat hij er toch in geslaagd is 'fatsoenlijke' zuinige lampen te vinden en dat hij daarin geïnvesteerd heeft.
De overheid doet zomaar wat, vindt hij. "Staten mogen aldus de basisvoorzieningen van hun burgers liberaliseren, wat inconsequent is."Hoewel hij zich geen al te grote zorgen maakt over zijn bedrijf, klaagt hij over het gebrek aan communicatie. "Je kunt geen onbetaalbare prijzen betalen zonder samenhangende rechtvaardiging."
UNIK wijnbar van Ricotta & Parmezaan
Renaud Waeterloos, de oprichter van het Italiaanse restaurant UNIK, had deze crisis voorzien toen hij in juni opende. "Ik heb altijd ledverlichting gebruikt", zegt hij. "UNIK wil er vooral voor zorgen dat er niets over het hoofd wordt gezien. Alles wat warm is, kan worden gebruikt in hogesnelheidsovens die veel energie verbruiken."
De ondernemer probeert ook zijn personeel bewust te maken en zorgt ervoor dat de energiekosten tot een minimum worden beperkt. "We gaan elke eerste en dertigste van de maand foto's maken van de meters" vertelt hij. "Op die manier kunnen we vragen om een regularisatie die strookt met ons verbruik."
Uilenspiegel Hotel
Christophe, de manager van het Mercure Hotel, gelegen aan het Zuidstation, begrijpt het niet. "Als er geen coronaire hartziekte is, is het hotel open voor zaken. Dit betekent echter dat we een hoog energieniveau nodig hebben. Dus wat moeten we doen?"
In het Mercure Hotel is de gebruikelijke verlichting ondertussen ook vervangen door leds. "We hebben nu een systeem met bewegingssensoren geïnstalleerd, zodat de lichten altijd branden als je ze nodig hebt. Het is vooral een kwestie van gezond verstand; controleer of er geen tv's blijven aanstaan als klanten vertrekken, deuren sluiten, enzovoort."
Hij legt uit dat hij niet meer kan plannen voor de toekomst en zich alleen nog van dag tot dag kan redden. Toch blijft hij positief: "Het is geen kwestie van doen alsof, maar de crisissen zijn een geweldig moment om te kunnen praten over jezelf en de dingen die je wilt doen."
Bar-restaurant Wijnclub
Hier komen de regels om de hoek kijken. "Alles was al uitgerust met leds, maar nu zetten we de koffiemachines en de koelkasten die geen voedsel bevatten uit", legt Nicolas Meeùs uit.We besparen hier en daar wat."
De manager is vooral bezorgd over wat er nu gaat gebeuren. "We vragen onze klanten ook om hier iets aan te doen, wat absoluut noodzakelijk is. We weten echter dat de kosten niet meer tot hetzelfde niveau hoeven te worden teruggebracht als voorheen. Maar we doen ons best om het een heel jaar vol te houden."
En Europa?
De onderhandelingen die waren opgezet, mislukten en genereerden drie dringende wetsvoorstellen. De eerste is bedoeld om het gebruik van hernieuwbare energiebronnen aan te moedigen. Het tweede is ambitieus en richt zich op hernieuwbare energie. Dit voorstel vraagt om een nieuwe gasprijsindex die meer in overeenstemming is met de realiteit van de markt. Het tweede voorstel impliceert een gezamenlijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat gas wordt gebruikt ten gunste van iedereen en in het bijzonder van degenen die worden getroffen door een tekort aan gas. Dit was de enige manier waarop alle Europese consumenten zouden kunnen profiteren van de voordelen van de oorlog. En ook al heeft de EU-27 geen enorm budget, deze twee zaken staan nog steeds haaks op elkaar. Sinds de ongehoord stijgende energieprijzen vanaf begin 2022, merken wij dat de regeringen andere tools viseren, zoals de vermindering van het gasverbruik met 15% waartoe de EU-27 zich verbonden hebben, maar ook onderhandelingen met Noorwegen en de Verenigde Staten om de facturen voor het gas dat de EU-landen van hen kopen, te verlagen.
Terwijl vijftien landen, waaronder België, oproepen tot maatregelen om de gevolgen van de crisis voor fabrieken en bedrijven (die sluiten) snel te verlichten, moeten andere landen die aarzelen om de gasprijzen te plafonneren, nog worden overtuigd. De volgende deadline is 13 december: dan moet de Raad van Ministers de voorstellen opnieuw op tafel leggen en onderhandelen over een compromis.